Geschreven door Marion Sanders
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook
Titel Paaseieren en nog meer

Met mijn zoektocht naar een onderwerp voor deze miniatuur botste ik op een artikel over verstopeieren door de Hema geïntroduceerd.
Twee stukjes over de verstopeieren in dit artikel vond ik de moeite waard om wat meer uit te diepen.
Volgens traditie mochten katholieken in de vastentijd geen vlees, zuivel of eieren eten, waardoor een overschot aan eieren ontstond. Die werden dan gekookt en versierd.
En om de kinderen uit te leggen waarom de kerkklokken tussen Witte Donderdag en Pasen na de mis niet luidden, werd de kinderen verteld dat de kerkklokken naar Rome vlogen en de nacht voor Pasen terugkwamen om eieren rond te strooien. En na het luiden van de klokken op paasochtend mochten de kinderen de eieren gaan zoeken.
De protestantse traditie kent geen vastentijd en heeft dan ook een heel ander verhaal.
Die komt uit de voorchristelijke Germaanse mythologie. Ostara, godin van de dageraad en de lente evenzo van de vruchtbaarheid en nieuw leven.
Eén keer was Ostara te laat met het brengen van de lente en was een vogeltje stervende door de kou. Zij redde het vogeltje door hem de gedaante van een witte haas te geven
(de lange oren van de haas hebben gelijkenis met de vleugels van het vogeltje) en mag hij één dag in het jaar overal eieren leggen. De Ostara-eieren.

Van alle paaseieren uit Oost-Europa zijn de Oekraïnse eieren misschien wel de bekendste en worden pysanky genoemd, afgeleid van het werkwoord ‘schrijven’ Het versieren gaat terug tot heidense tijden met bijbehorende symbolieken, zoals de levensboom of de symboliek van de godin.
Het ei zelf is ook een symbool want met zijn oneindige oppervlak vertegenwoordigt het het eeuwige leven.
Vroeger waren de Oekraïnse paaseieren doordrenkt met speciale krachten, die het kwade afweerden, het huwelijk en de vruchtbaarheid aanmoedigden, goede oogsten garandeerden, melk en honing produceerden en het gezin voor rampspoed behoedden.
Ook in Rusland symboliseert het paasei een nieuw leven. Er zijn heel wat verschillende kleurvariaties mogelijk en daartussen is één ei rood, het bloed van Christus. Bij de godin Ostara stelt deze kleur de menstruatie voor.
Tevens zijn in de Russische cultuur de palmtakken vervangen door wilgentakken. De wilg, de lente, het nieuwe leven. In de orthodoxe traditie ook wel ‘wilgen van de deugd’ genoemd.
Beroemd in Rusland zijn de Fabergé-eieren, waarvan de meeste keizerlijk zijn, gemaakt in opdracht van de Russische tsaren om te dienen als paasgeschenk.

De laatste week van de veertigdagentijd is het moeilijkste. Men reinigt dan de geest van onreine gedachten en men besteedt meer tijd aan gebeden.
En op Pasen begroet men elkaar met ‘Christos voskres’ Christus is opgestaan, waarop men dan antwoordt ‘Voistinu voskres’ Inderdaad, Hij is opgestaan.

Ik sluit deze column af met het gedicht ‘Een krijgszuchtige tijd’ van Marieke Lucas Rijneveld, speciaal voor de huidige oorlog geschreven en verscheen in de Volkskrant van 3 maart 2022.

Een krijgszuchtige tijd

Steeds gedacht: één soldaat maakt nog geen oorlog.
Maar nu met man en macht gezocht naar geruststelling,
naar de winter in een zwaluw zien overgaan, of de boter

op het aanrecht bestuderen en hoe snel zacht, dat iets nog
zacht kán worden in deze wereld en we allemaal zo smeerbaar,
maar de kou spat van beeldschermen, uit radiostemmen.

Ze zeggen dat de veldslag is begonnen, dat anderhalve
rus en een paardenkop dit wilden, terwijl wij toch weten dat
vrede meer aanzien geeft dan geweld, dat alleen menslievendheid

je een stoel in de geschiedenis geeft. En ook: een vechtersjas of een
ijzervreter is geen identiteit, het is een mal waar je jezelf in giet.
Wie het zwaluwnest bevuilt, broedt uiteindelijk zijn eigen ei kapot.

Het volgende moeten we onthouden: dat we allemaal als
vluchteling geboren worden, op zoek naar de juiste plek,
naar veiligheid en wat voorspoed, een liefkozende blik.

Dus maak vrij baan in het hart, want daar is een onmeetbare
ruimte. En bedenk dit: in ieder welkom zit een schuilkelder.

PS.
Kiev beleefde zijn bloeitijd tussen 882 en 1169 toen het de hoofdstad van het Oost-Slavische Kievse Rijk was. De vroegmiddeleeuwse voorloper van het huidige Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland met als centrum de stad Kiev. In 988 ontstond het Orthodoxe Christendom ten tijden van Vladimir de Heilige. De wortels van deze kerk liggen in de Kerk van Byzantium en in oorsprong maakte ze deel uit van het Oecumenische patriachaat van Constantinopel.

gepubliceerd op 12 april 2022