Geschreven door Carolien Moreé
Voorgelezen door Sanne van Deursen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Onvrede
8 oktober 2024
Titel: Groeiend ongemak

Groeiend ongemak

De boot naar Texel dit voorjaar bracht me het bekende gevoel van loslaten van het vaste land.
Het varen door de golven, het gekrijs van de meeuwen, wind, zon en een zilte lucht.
Het betekent een weekje op een eiland, één van de Waddeneilanden.
Verheugen op stilte, schelpenpaadjes, weidevogels, strand, zee en de bossen, fazanten, schapen en de lammetjes in de wei. Genieten van heerlijk lezen, van geen afspraken en de prachtige dorpjes en de vuurtoren. De vuurtoren als een baken waarnaar al eeuwen de schepen zich richten, en waar vandaan je Vlieland bijna kunt aanraken.
Ook dit jaar lijkt mijn verwachting uit te komen. Rijdend vanaf de boot kijk ik genietend in het rond.

En dan zijn er ineens oranjegekleurde weilanden. “Dat komt door glyfosaat”, zegt Hans, mijn man. Tot dit jaar was ik me dit niet zo bewust. De hele week zien we die oranje-gele kleur. Het is een verademing als er weilanden zijn met madeliefjes, boterbloemen, fluitenkruid en paardenbloemen. Zo hoort het.
Glyfosaat is een bestrijdingsmiddel tegen onkruid en gras op de akkers en wordt eufemistisch een gewasbeschermingsmiddel genoemd.
Het middel is in Nederland toegestaan voor gebruik door boeren, telers en particulieren. Het wordt vaak na de winter toegepast, waardoor de bewerkte velden in het voorjaar oranje kleuren. Grasland behandeld met glyfosaat kleurt oranje-geel en het daarna ingezaaide gras levert een groen grasland op, waar van nature aanwezige bloemen niet meer bloeien.
Glyfosaat wordt onder andere in verband gebracht met een versnelde dood van insecten en neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson. Er zijn veel minder weilanden met verschillende grassoorten en bloemen, waardoor er minder insecten zijn en daardoor hebben onder andere de grutto’s het moeilijk.
In de Europese Unie werd eind 2017 besloten de vergunning voor glyfosaat met vijf jaar te verlengen. En op 16 november 2023 werd die termijn nog eens 10 jaar verlengd.
Ondanks een motie van de Tweede kamer die de demissionair minister van Landbouw opriep om in het Europese Parlement tegen de nieuwe toelating van glyfosaat te stemmen, onthield Nederland zich van stemming. Niettemin mogen de afzonderlijke EU-lidstaten glyfosaat verbieden. In sommige EU lidstaten is het middel inmiddels verboden of is men voornemens dat te doen.
Eigenlijk had ik verwacht dat glyfosaat op Texel verboden zou zijn.
Het hield me bezig en ik had er geen vrede mee; ik vond dat ik wat moest doen. Meelopen in demonstraties is door mijn beperkte mobiliteit niet goed mogelijk. En ja, ook ik heb wijn gedronken van wijnvelden waar veel boeren nu Parkinson hebben, en groente gegeten van deze bewerkte velden.

Ik besloot terwijl we nog op Texel waren de wethouder van Groen Links/PvdA een bericht te sturen. Hij gaf in zijn antwoord aan dat gestreefd wordt op langere termijn samen met de boeren het gebruik van glyfosaat te verminderen. En een rechtvaardige prijs voor voedsel daaraan te koppelen. Hij schrijft met nadruk “langeretermijnstrategie”, zolang er nog geen verbod van rijkswege is.
En daar zit mijn groeiend gevoel van ongemak, me machteloos voelen en mijn onvrede met “niets doen” of op de lange baan schuiven. En bij anderen de beslissing leggen.
Want waarom zou de gemeenteraad van Texel niet nu al kunnen beginnen met verminderen van glyfosaat en gebruikmaken van reeds bestaande alternatieven, die aantoonbaar beter zijn voor mens, dier en natuur. Waarom zou Nederland niet eenzelfde besluit kunnen nemen als andere EU lidstaten, om glyfosaat te verbieden.

Wat kan ik doen? Wat kunnen wij doen? We kunnen berichten sturen aan politici en bestuurders. Geen producten meer kopen van Bayer, de producent van Roundup (merknaam van glyfosaat). Zoveel mogelijk biologisch eten, minder vlees, ecologische schoonmaakmiddelen gebruiken, producten van het seizoen uit Nederland kopen en zo min mogelijk producten uit verre landen.

Mijn oproep is om niet niks te doen en af te wachten. Niet in de put te raken, ons verzetten. Juist nu, nu we ons -meer dan lange tijd het geval geweest is-, bewust zijn van onze kwetsbaarheid én onze verbondenheid met de natuur, juist nu moeten we onze stem laten horen. Opstaan tegen glyfosaat en natuurvervuilers. Door in gesprek te gaan en te argumenteren, zonder de ander voor “dommerik” uit te maken. En juist de zachte krachten, dat wat mensen verbindt, te benadrukken.

Ik droom dat als we volgend jaar van de boot afrijden, we groene velden zien in plaats van oranjegekleurde…

gepubliceerd op 8 oktober 2024