Geschreven door Carolien Morée
Voorgelezen door Sanne van Deursen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Sturm und Drang
Titel: Geest van hierboven

Geest van hierboven

Geest van hierboven, leer ons geloven,
hopen, liefhebben door uw kracht!
Hemelse Vrede, deel u nu mede
aan een wereld die U verwacht!

Giovanni Gastoldi maakte ruim 4 eeuwen geleden het amoureuze dansliedje
“A Lieta vita” in zijn uitgave “Baletti a cinque voci per cantare, sonare e ballare”, balletten voor 5 stemmen om te zingen, spelen en dansen.
In Italië was het dus een loflied op de Liefde (Amor) dat ons uitnodigt tot een “vreugdevol leven” (lieta vita).
In Erfurt in Duitsland werd het bewerkt tot een kerklied.
En eind vorige eeuw is in Nederland de tekst aangepast voor het Liedboek voor de kerken, 1973.
“Geest van hierboven”, de woorden die klinken met Pinksteren. Ook dit jaar weer zongen we het in Vrijburg vol overgave.

Ik denk terug aan een zonnige Pinksterdienst boven op het dak van een hotel in Istanbul; het was onze tweede Vrijburgreis in 2006.
We bereidden de dienst voor met een klein reisbijbeltje en in het hotel gemaakte kopieën van “Geest van hierboven”, gezamenlijk uit het hoofd opgeschreven. We hadden toen nog geen smartphone of tablet.
We gaan elke twee jaar op reis met Vrijburgers. En houden elke reis wel een viering of bezoeken een kerkdienst in de plaats waar we zijn.

Dit jaar gaan we Münster bezoeken: het was een katholiek klooster in 793, een Hanzestad en een stad van vroeg protestantisme (de wederdopers) en de stad waar de Vrede van Münster werd gesloten aan het eind van de tachtigjarige oorlog. De stad waar wederdoper Jan van Leiden zich vestigde met zijn volgelingen, in de hoop op een aards vrederijk. Hij werd uitgezonden om de boodschap van de wedergeboorte en het aards vrederijk te verkondigen en uitverkorenen in te wijden. Aanvankelijk had hij goede bedoelingen en was hij een revolutionair. Hij streefde het goede na, wat uiteindelijk leidde tot het tegenovergestelde; hij werd een tiran en hij radicaliseerde.
Jan van Leiden en de wederdopers geloofden dat de eindtijd ging komen. Er zou een hemelstad, een vredesoord op aarde ontstaan. In Münster! De katholieke troepen en de bisschop waren de stad uitgejaagd. En belegerden nu de stad. Een blinde ziener zei dat hij in een visioen zag, dat God Jan als koning aanwees.
Jan voerde polygamie in, om een leger van 144.000 man tot stand te kunnen brengen; het aantal uitverkorenen uit Openbaringen. Het voedsel raakte echter op, de beloofde Messias is niet gekomen.
Uiteindelijk vond de nagestreefde Apocalyps plaats; het was de wederdopersgemeenschap zelf die ten onder ging.
Jan van Leiden werd op een gruwelijke wijze vermoord en ter afschrikking in een kooi opgehangen aan de Lambertuskerk, samen met 2 anderen. Zijn lichaam heeft nog 50 jaar in de kooi gelegen, tot het volledig was vergaan.

Het verhaal van de wederdopers en Jan van Leiden is nog steeds actueel. Ook onze samenleving dreigt in steeds kleinere delen uiteen te vallen. Het leidt tot polarisatie, tot eindtijd denken. De wereld zal verdwijnen…
Een wereld waarin het wij-zij denken zorgt voor een kloof. Allen streven naar “het goede”; echter het goede van de één blijkt niet noodzakelijk het goede van de ander. Deze kunnen zelfs tegengesteld zijn, waarbij beide kampen elkaars tegenstander worden “voor de goede zaak”. En radicalisering en elkaar willen “vernietigen” ligt op de loer.
Hoe gaan we hiermee om.
En dan denk ik aan Pinksteren, aan het feest met de eeuwenoude boodschap van hoop. Hoop op elkaar toch verstaan al spreken we verschillende talen.
Elkaar ontmoeten, samen zingen, spelen en dansen.
En luisteren naar de ander en zoeken naar het bijzondere, unieke in elk mens. Wat maakt de ander mooi en de moeite waard. Een loflied op de liefde tot de medemens.
Geest van hierboven, leer ons geloven.

gepubliceerd op 18 juni 2024