Wat zal normaal zijn na Corona?

Ik ben dol op het moment van de overgang van het licht van de dag naar de schemering van de avond. Dit moment noemen we in Duitsland “het blauwe uur”. Nu heb ik tijd om te genieten van deze lange overgangstijd.

Het blauwe uur breng ik het liefst op de bank door. Ik lees niets, ik luister niet naar muziek. Ik sluit mijn ogen, alles is stil. Maar slapen wil ik niet, want nu is de tijd van dagdromen aangebroken. En dan moet de geest wakker zijn.
Op de een of andere manier voel ik me een volgzame student van de filosoof Ernst Bloch: net als Sigmund Freud waardeerde hij dagdromen vooral als beelden van de toekomst. “Dagdromen zijn de vooruitblik op een mogelijke werkelijkheid”, een Bloch-quote die je niet snel zult vergeten. Het leuke is dat je je dagdromen beter kunt onthouden, in tegenstelling tot de nachtdromen die zo snel wegglippen.

Mijn dagdroom van gisteren was een doordacht ‘spel’ met het woord normaal. In dit ‘spel’ komen vragen naar boven die ik gewoon moet nemen, ook al zijn ze nog zo provocerend.

Ik vroeg mezelf af: is mijn rust hier op de bank nu normaal? Ondanks Corona moest ik zeggen: Ja, deze tijd van denken en verbeelden is normaal, namelijk menselijk. En ik dacht vol weerzin aan de keren dat ik me van de ene afspraak naar de andere haastte en zo weinig tijd voor mezelf en anderen had.
Dus was de tijd voor Corona normaal? Ik dacht: in sommige opzichten was het goed, mooi ook als ik denk aan het intense samenzijn met elkaar, toen.

Maar was onze samenleving normaal in termen van de door de mens veroorzaakte klimaat- en milieuproblemen? Was ze normaal in het omgaan met de vluchtelingen, zowel op Lesbos als in Libië? Was het normaal in termen van de aanvaarde scheiding in arm en rijk, eten en verhongeren? Was het normaal dat mensen zelfmoord pleegden, enkel omdat ze verschillende opvattingen over God hadden?

Ik stopte deze vragen-regen omdat ik moest antwoorden: Nee! Deze ‘oude’ wereld ‘vóór Corona’ was niet normaal.
En ik gunde mezelf een denkpauze… Maar al snel ging de dagdroom onweerstaanbaar door als “vooruitblik op een mogelijke werkelijkheid”: Moet deze “oude” wereld van klimaatcatastrofes, de permanente oorlogen, zo doorgaan na Corona?

Ik stond op van de bank en schreeuwde keihard “NEE” tegen de stilte in huis. Mijn man keek me geschrokken aan. Ik probeerde het uit te leggen: “We moeten alles doen om het oude normaal NIET weer het nieuwe normaal te laten worden”. En hij zei zachtjes, kijkend naar het afnemend licht: “Willen onze politici dat? Wil de overgrote meerderheid van de bevolking dat? En wie zet zich nu in voor een nieuwe, meer humane wereld na de corona-pandemie?”

(vertaling Dik Mook)

gepubliceerd op 8 mei 2020