Geschreven door Sarah Gantzert
Voorgelezen door Sanne van Deursen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Kantelende Werelden
Titel: De Verbeelding aan de Macht

 

De Verbeelding aan de Macht

Lieve Ellis,

Nog niet zo heel lang geleden las ik je sprookjes voor. Doornroosje vond je het mooist. Dat moest vaak herhaald worden. In Disneyland werd je betoverd door haar kasteel.
Nu je daar niet meer de leeftijd voor hebt, wil ik je vertellen over een koning, die van zijn leven een sprookje maakte. Tenminste zolang hij daartoe de kans kreeg.
Het was in de negentiende eeuw in Duitsland. Toen Ludwig achttien was, werd hij gekroond tot koning van Beieren. Telg uit een roemrijk geslacht: Wittelsbach. Hij leerde alles over de Germaanse mythologie. In het slot van zijn vader, Schwannstein, maakten de fresco’s, waarop vele van die legendes waren afgebeeld een diepe indruk op de jonge prins. Lohengrin, zoon van Parsifal, de graalridder werd zijn held.
Toen hij koning werd, was hij jong en onervaren. En de tijden veranderden. Vijftig jaar na de Franse Revolutie verlangden de mensen in Europa naar democratie, een grondwet en een inperking van de macht van de koning.
Koning Ludwig II van Beieren begreep er niks van, hij was toch koning bij de gratie Gods? Maar de nieuwe tijd haalde hem in. Zijn ministers gekleed in donkere pakken met hoge stijve boorden vonden dat de koning veel teveel geld uitgaf aan zijn faraonische bouwwerken.
Ludwig ging zijn koninklijke gang. Hij ontmoette Richard Wagner in wie hij een geestverwant herkende. De koning werd een belangrijke bron van inspiratie voor de componist. Hij zorgde voor een perfect decor voor diens muziek. De eerste Gesamtkunst uit de geschiedenis: het Festspielhaus in Bayreuth werd gebouwd in opdracht van Ludwig voor de opera’s van Wagner.
Maar Schloss Neuschwannstein zou zijn meesterwerk worden. Neo Gotiek, Neo Romaans, vol muurschilderingen waarop de grootse verrichtingen van de legendarische helden werden afgebeeld. Het hoogtepunt was de kunstmatig aangelegde grot met een meer waar Ludwig kon wegdromen in een gouden zwaan op het water. Achter de rotsen speelde een orkestje de Lohengrin van Wagner.
Lang zou het niet duren. Beieren moest oorlog voeren tegen Oostenrijk. Enkele jaren later tegen Frankrijk. De koning moest tenslotte tekenen voor de onderwerping van Beieren aan Pruissen.
Inmiddels gingen de bouwwerkzaamheden door en dreigde Beieren failliet te gaan. De ministers regeerden achter de rug van de vorst om. De bouwmeesters werd gevraagd te bezuinigen en hun degelijke bouwmaterialen te vervangen door gips. Ludwig droomde verder.
Tenslotte werd besloten de koning onder curatele te plaatsen. Hij werd geïnterneerd in kasteel De Berg aan het meer van Starnberg. De volgende dag was het Pinksteren en het regende pijpenstelen. De koning kreeg toestemming voor een wandeling langs het meer. Er werden schoten gehoord, maar zijn verdrinkingsdood is een mysterie gebleven.
Een legende vertelt dat wie op Pinksteren in de stromende regen verdrinkt in het Starnberger Meer, reïncarneert in een zwaan.
Eén ding is zeker: na het noodlottig einde van Ludwig II gingen steeds meer mensen kijken bij Schloss Neuschwannstein . Nu, anderhalve eeuw later, is het de grootste bron van inkomsten van Beieren : ruim een miljoen bezoekers per jaar.
De ironie van het verhaal is dat de deelstaat nu al jaren fortuinen uitgeeft om het gips te vervangen en het kasteel te restaureren.
En bedenk eens, lieve Ellis, dat het kasteel van Doornroosje in Disneyland geïnspireerd is door… , jawel door Neuschwannstein.

Lieve groet,
Sarah

gepubliceerd op 5 maart 2024